بازگشت
رقابت روسيه و آمريكا براي توسعه نفوذ خود در آسياي ميانه از نگاه تحليلگران منطقه
ارسالی صمیمی ارسالی صمیمی

رقابت پنهان و اشكار آمريكا و روسيه در اسياي ميانه و قفقاز سياست هاي اين دوكشور براي تثبيت موقعيت خود در اين منطقه حساس به يكي از موضوعات مهم و مورد توجه تحليلگران ، كارشناسان سياسي تبديل شده است.
 
سايت خبري تحليلي 'پوبليكا.آذ' جمهوري آذربايجان در مطلبي با عنوان :' طرف برنده در آسياي ميانه: روسيه و يا آمريكا' به قلم 'عمر اميراف' به بررسي سياست هاي روسيه و آمريكا براي تثبيت موقعيت خود در منطقه حساس قفقاز و آسياي ميانه پرداخته است.
به نوشته اين تحليلگر ، فعاليت مسكو در رابطه با آسياي ميانه اخيرا بصورت چشمگيري افزايش يافته و اين فعاليت عمدتا در قالب سازمان ' پيمان امنيت جمعي' كه روسيه جايگاه تعيين كننده اي در آن دارد، قابل مشاهده است.
به عقيده وي ، مذاكره مسايل آسياي ميانه و تهديداتي كه متوجه اين منطقه است، در اجلاس اخير پيمان امنيت جمعي كه در بيشكك برگزار شد، حكايت از طرحهاي بلند مدت مسكو در آسياي ميانه دارد.
وي، اظهارات 'سرگئي لبدوف' رييس كميته اجرايي كشورهاي همسود ، چند روز پس از اجلاس بيشكك در مينسك را پيرامون متشنج شدن اوضاع در منطقه آسياي ميانه مهم ارزيابي كرد و به نقل از وي نوشت : تهديدات و ريسك هاي جدي در ارتباط با متنشنج شدن اوضاع پيرامون سوريه وجود دارد.
از سوي ديگر امكان زيادي وجود دارد كه افغانستان مجددا طعمه مناقشات شود. در عين حال با خروج نيروهاي ائتلاف از افغانستان ، آينده اي نامشخص در انتظار اين كشور است.
متاسفانه بروز تهديدات بالقوه عليه جمهوريهاي آسياي ميانه روز به روز در حال افزايش است و بايد براي مقابله با اين تهديدات از پيش آمادگي داشت.
نويسنده مي افزايد:به عقيده كارشناسان، روسيه از تاثير زنجيروار اين تهديدات نگران است.
به نوشته اين كارشناس آذري ،' تهديدات ياد شده به خصوص متعاقب اعلام تصميم آمريكا به خارج كردن نيروهايش از افغانستان شدت يافته است.
اين در حالي است كه زماني فكر مي شد كه روسيه براي سال هاي متوالي خواهد توانست ضمن عدم مصالحه در مورد آسياي ميانه، اين منطقه را عملا تحت نفوذ خود نگه دارد. ولي واقعيت ها نشان مي دهد كه اين فكر درست نبوده است.
وي با اشاره به موضع قزاقستان در قبال سياست هاي منطقه اي روسيه مي نويسد: 'حتي قزاقستان كه نزديكترين همپيمان روسيه پس از فروپاشي شوروي محسوب مي شد، از رويارويي با روسيه براي حفظ منافع ملي خود اجتناب نمي كند.
موضعگيري سرسختانه اين كشور در قبال روسيه در رابطه با مساله استفاده از پايگاه فضايي ' بايكونور' بوضوح مويد اين مساله است.
با اين كه قزاقستان در رابطه با مساله ' اتحاديه گمركي كشورهاي همسود' و 'اتحاديه اوراسيا' موضع مشتركي با روسيه نشان داده، ولي در عين حال با ايجاد نهادهاي فرا دولتي مخالفت مي كند ؛ تا جايي كه نورسلطان نظربايف ، رييس جمهور قزاقستان اعلام كرده است ، چنانچه در عملكرد اتحاديه گمركي و اوراسيا موردي مغاير با منافع قزاقستان تشخيص بدهد، از اين اتحاديه ها خارج خواهد شد.
نويسنده مقاله حمايت قزاقستان از روسيه براي تبديل شدن اتحاديه اوراسيا به يك امپراطوري جديد بعيد دانست و نوشت : قزاقستان با حمايت از روسيه در مورد برخي مسايل صرفا درصدد به دست آوردن زمان بيشتر براي خود است و احتمالا روسيه نيز از اين سياست قزاقستان اطلاع دارد.
اميراف افزود : روسيه براي تحقق بخشيدن به هدف خود در ايجاد امپراتوري جديد ، كشورهاي ضعيف تري همچون قرقيزستان و تاجيكستان را انتخاب كرده است.
روسيه در اين دو كشور پايگاه نظامي دارد و براي تضعيف نفوذ آمريكا در منطقه با اجراي سناريوي كودتا موفق شده است آمريكا را به خروج از پايگاه ' ماناس' در حومه بيشكك وادار كند.
وي در مورد تركمنستان نيز كه ساكت ترين كشور منطقه محسوب مي شود، ابراز عقيده كرد كه در مناسبات بين عشق آباد و مسكو بارها در رابطه با مساله انتقال گاز اختلاف نظرهايي بروز كرده است.
تاكيدات عشق آباد در مورد ضرورت اجراي طرح انرژي ' ترانس خزر' در جريان ديدار عبداله گل ، رييس جمهوري تركيه از تركمنستان، نشان داد كه عشق آباد نمي خواهد گوش به فرمان مسكو باشد.
نگارنده مقاله در ادامه مطلب خود مي نويسد : تمايل آمريكا به ايجاد پايگاه نظامي دريايي در درياي خزر در بندر آكتاو قزاقستان براي تخليه محمولات ناتو به مقصد افغانستان باعث نگراني شديد روسيه شده است.
اين در حالي است كه قزاقستان در مورد واگذاري اين بندر به ناتو براي ترانزيت محموله ها به افغانستان اعلام آمادگي كرده است.
در صورت پذيرفته شدن پيشنهاد نظربايف، بندر ' آكتاو' خود به خود به پايگاه پنتاگون و متحدانش تبديل خواهد شد.
'استانيسلاو پريتچين' كارشناس امور آسياي ميانه و قفقاز معتقد است كه ايجاد پايگاه نظامي امريكا در درياي خزر موجب تسريع روند مسلح شدن ايران و روسيه در اين دريا خواهد شد.
'آلكساندر كوينازوف 'كارشناس مسايل آسياي ميانه نيز پيش بيني مي كند كه در صورت تحقق چنين مساله اي، معماري امنيتي نه چندان خوب خزر، تخريب خواهد شد. '
نويسنده با اشاره به تحليل راديو صداي روسيه ، ايجاد پايگاه نظامي در بندر آكتاو از سوي آمريكا را اقدامي در جهت بر هم زدن توازن قدرت در منطقه خزر دانست.
اين راديو گفته است كه عليرغم اظهارات در مورد استفاده از اين بندر براي ترانزيت محموله به مقصد افغانستان، آمريكا طرح هاي بلند مدتي را در استفاده از اين بندر مد نظر دارد و سالهاست كه براي تحقق بخشيدن به آن تلاش مي كند.
نگارنده اين مقاله با اشاره به اين كه مذاكرات آستانه و واشنگتن در مورد استفاده از بندر آكتاو به عنوان يك پايگاه نظامي نخستين بار توسط سايت ' ويكيليكس' منتشر شده است، افزود :' آمريكا به بندر آكتاو به عنوان يك تكيه گاه مهم و استراتژيك براي خود در منطقه خزر و بطور كلي در آسياي ميانه احتياج دارد.
نويسنده در پايان مطلب خود نتيجه گيري مي كند: عليرغم ادعاها در مورد سرگرم شدن آمريكا به مسايل ژئوپليتيكي چون سوريه و ايران، اين ابرقدرت جهاني طرح هاي بسيار جدي در رابطه با منطقه خزر و آسياي ميانه دارد.
طرح هايي كه به هيچ وجه ممكن نيست با منافع مسكو همخواني داشته باشد. از اين روي، رقابت براي تعميم دايره نفوذ در منطقه بين روسيه و آمريكا براي مدت هاي طولاني ادامه خواهد يافت و ورود چين به مساله مي تواند رنگ جديدي به اين تابلو بيافزايد.





June 9th, 2013


  برداشت و بازنویسی درونمایه این تارنما در جاهای دیگر آزاد است. خواهشمندم، خاستگاه را یادآوری نمایید.
 
بازگشت
مسایل بین المللی